قرینه ‏پردازی در نفثه‏ المصدور

قرینه ‏پردازی، تکرار متوازن الگوی واحدهای زبانی در متن و از فنون مهم صورتگرایانه است که در شکل گیری فرم نثر و نظم پارسی، به ویژه نثر فنی و مصنوع روایی، داشته است. مشخص کردن وزن و جایگاه قرینه‏ پردازی، نه تنها در بازشناسی بوطیقای متن، بلکه در شناخت سازمان ذهنی مؤلف نیز اهمیت زیادی دارد؛ چراکه قرینه‏ پردازی، متن منثور را به متن منظوم شاعرانه مانند می کند. هدف از این پژوهش توصیفی- تحلیلی که مبتنی بر مطالعه متن، استخراج و تحلیل شواهد و مصادیق است، واکاوی و بازنمایی ابعاد قرینه ‏پردازی در نفثه‏ المصدور است. این پژوهش نشان می‏ دهد که محمد زیدری‏نسوی (م. 647؟)، در نفثه ‏المصدور که یکی از ارجمند‏ترین آثار نثر مصنوع پارسی است، با صورتگرایی و برجسته‏ سازی ادبی، فرایند خودکاری و نقش ارجاعی زبان را به حاشیه رانده‏ و در شکل‏ گیری اثرش به قرینه پردازی، نقش محوری داده است و در پنج سطح آوایی، معنایی، واژگانی، نحوی و بلاغی به قرینه ‏پردازی پرداخته است.